PIOŁUN
Ze względu na intensywny gorzki smak i silny aromat
jest rzadko stosowana jako przyprawa
lub w małych ilościach.
Używa się liści albo świeżych lub suszonych kwiatów. Dawniej używano go do przyprawiania tłustych
i ostrych potraw, sałatek i zup jarzynowych.
Najbardziej znanym alkoholem wyrabianym z piołunu jest absynt ale używa się go również do wyrabiania gorzkich likierów żołądkowych, wermutów
oraz do aromatyzowania wódek.
Indianie używali piołunu w identyczny sposób,
co tybetańscy mnisi. Palili go w specjalnych kadzielnicach przed rozpoczynaniem różnych rytuałów magicznych. Dym, który ich zaczynał otaczać,
pełnił funkcję ochronną.
Stosowano go w szamańskich ścieżkach ognia,
podczas których, szaman przechodził
gołymi stopami po żarzących się węglach.
Przed taką ścieżką sypało się piołun.
Dawniej w Noc Świętojańską rzucano piołun do ognia
i przystrajano nim domy, strzechy, okna i płoty,
miało to chronić przed chorobami i pasożytami
oraz odstraszać czarownice, demony i wszelkie zło.
Z terenów Europy pochodzi legenda, jakoby noszenie przy sobie woreczka piołunu miało odstraszać
złe duchy i rusałki.
W starożytnej Grecji, stosowano go także
jako remedium na bóle menstruacyjne,
anemię i reumatyzm.
W starożytnym Egipcie, kapłani używali go
w obrzędach związanych z kultem Izydy.
Od wieków znane są jego właściwości lecznicze:
Pobudza funkcje trawienne,
stosuje się ją zwłaszcza przy niestrawności,
braku apetytu i bezkwasowości żołądka.
Stosowana na schorzenia wątroby i zaparcia,
działa żółciopędnie i odkażająco
oraz jest środkiem przeciwrobacznym
(min. na pasożyty jelitowe).
Działa toksycznie na pasożyty
i często stosuje się go do ich zwalczania.
SZAŁWIA BIAŁA
Rdzenni amerykanie używali tej rośliny
na wiele sposobów:
nasiona mielono na mąkę,
liście były używane jako przyprawa,
lub jedzone w całości, palone, albo po pokruszeniu
i zmieszaniu z wodą używane jako szampon,
barwnik oraz środek do prostowania włosów.
Jest to jedno z najświętszych ziół Indian Ameryki Północnej (m.in. Navajo).
Liście palone są jako kadzidło z intencją
wypędzania nieproszonych bytów,
jak i negatywnych energii z otoczenia.
Indianie używali jej także w namiotach potu.
Biała salvia jest wykorzystywana również w medycynie:
Herbata z ziela ma zastosowanie jako środek napotny
i usuwający wydzieliny błon śluzowych
np. przy zapaleniu zatok lub gardła.
Zimna herbata jest stosowana jako łagodzący środek
na niestrawność a letnia herbata na ból gardła.
Liście mogą też zostać użyte jako środek pomagający zatrzymać krwawienie przy obfitej menstruacji.
Zmniejszają tez laktację (dlatego karmiące matki
nie powinny używać salvi apiany).
WERBENA
Werbena była szeroko stosowana w rytuałach Indian Amerykańskich w celu wzmocnienia snów
i oneiromancji (nazywana północnoamerykańską Caleą zacatechichi).
W starożytnym Egipcie nazywana była "Łzy Isis", a później "Łzy Juno".
W starożytnej Grecji, poświęcono jej Eos Erigineia.
Była świętą rośliną druidów.
Kwiaty werbena są wyryte na cimaruta, włoskim amulecie chroniącym przed urokami
datowanym na rok 4500-3000 p.n.e.
Na początku ery chrześcijańskiej, legendy ludowe mówiły, że ziele werbeny zostało użyte
na rany Jezusa po jego zdjęciu z krzyża.
W konsekwencji była nazywana "Holy Herb"
lub (np. w Walii) "Zmorą diabła".
Inne legendy mówiły, że napar lub kąpiel w werbenie chroni ludzi przed wampirami. W roku 1870 w księdze "Paula Christiana" (Jean Baptiste Pitois) "The History and Practice of Magic" jest zalecana do przygotowania talizmanu z mandragory.
W Polsce używano jej do błogosławienia domostw oraz do zaklęć miłosnych. Używa się jej przy obchodach Letniego Przesilenia. Uważa się, że werbena stymuluje kreatywność poetów i pisarzy.
Od wieków znane są jej właściwości lecznicze.
Działanie:
napotne,
ściągające,
uspokajające,
wzmacniające,
przeciwzapalne,
delikatnie moczopędne.
Jest składnikiem leków wykrztuśnych
przy problemach z górnymi drogami oddechowymi.
Ze względu na zawartość werbenaliny jest stosowana
w łagodzeniu bólów migrenowych,
czasem przy bezsenności.
Wspomaga procesy trawienne.
Jest zalecana przy schorzeniach
związanych z kamicą moczową i żółciową.
Zapach świeżych liści zwalcza bóle głowy
i wspomaga w stanach napięcia nerwowego.
Dodana do kąpieli ma działanie relaksujące.
Pomocny przy problemach z menstruacją
(przy bolesnych, nieregularnych miesiączkach).
Jest naturalnym środkiem pobudzającym laktację.
Ekstrakt jest zalecany przy leczeniu dzieci z ADHD.
MANDRAGORA
Od wieków uznawana za magiczną roślinę
o wyjątkowych właściwościach.
Mandragora była atrybutem bóstw podziemnych, zsyłających śmierć, rosła w czarodziejskim
ogrodzie Hekate. Mandragora w starożytności nazywana była "Apollinaris" od stanów transu wieszczki Apollina - Pytii delfickiej.
W średniowiecznej Europie przypisywano korzeniowi mandragory przypominającemu postać ludzką
(tzw. alrauna) magiczne właściwości, miał chronić właściciela przed chorobą i urokami oraz przynosić szczęście i bogactwo.
Wiąże się z nią legenda, według której
roślina ta wydaje z siebie zabójczy krzyk,
kiedy jest wyrywana z ziemi, dlatego chcąc pozyskać
jej cenny korzeń okopywano ja delikatnie
i przywiązywano do zwierzęcia tym samym
nie narażając się na zabójczy krzyk demona zamieszkującego w korzeniu mandragory.
Nazywano ją wilczą jagodą i wierzono, że rośnie
pod szubienicami powstając z nasienia wisielca
spływającego do ziemi.
Jagody nazywane są "jabłkami miłości"
były uważane za środek przeciw bezpłodności, pobudzający żądze miłosne,
próżność w małych dozach i głupotę w dużych.
Użyta we właściwych dawkach może działać
silnie erotyzująco. Była stosowana jako panaceum.
Jej korzeń przypomina kształtem sylwetkę ludzką dlatego dawniej przypisywano jej magiczne właściwości i noszono jako amulet.
Była jednym ze składników maści czarownic.
Właściwości:
Stosowano ją jako środek przeciwbólowy, znieczulający, do leczenia bezsenności i niepłodności, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy,
hamuje rozprzestrzeniane się nowotworów szczególnie przy białaczce, powstrzymuje wzrost guzów.
Działa mocno pobudzająco i uspokajająco, afrodyzjak.
Owoce zwiększają libido i płodność.
Trująca - szczególnie liście i nasiona,
oprócz jadalnych owoców działających jak afrodyzjak.
KOCIMIĘTKA
Nazwa zwyczajowa pochodzi
od pobudzającego wpływu na koty,
łacińska zaś od rzymskiego miasta Nepeta.
Rzymianie uprawiali ją w swoich ogrodach i używali jako przyprawy do potraw i celów leczniczych.
Roślina wytwarza przyjemną, cytrynową woń,
osiąga wysokość od 45 do 120 cm.
Ma rozgałęzioną, miękko owłosioną łodygę.
Rośnie na glebach mineralnych, na stanowiskach osłonecznionych i lekko zacienionych.
Roślina miododajna.
Niektórzy pszczelarze obsadzają kocimiętką ule,
gdyż przyciąga nie tylko pszczoły ale i inne owady.
Kwiaty w postaci kielichów.
Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Odpędza komary.
Roślina lecznicza:
Ziele zawiera olejek eteryczny (do 0,7%),
gorycze i garbniki.
Działanie:
moczopędne,
żółciopędne,
uspokajające,
przyspiesza proces trawienia.
Stosuje się głównie do leczenia zaburzeń układu nerwowego i chorób układu trawienia.
BIELUŃ
W średniowieczu, jak głosi kościół, był używany
przez czarownice, jako składnik obok lulka i atropy
do sporządzania maści czarownic,
którą nacierały swoje ciało aby wykonać lot
i udać się na sabat w celu pertraktacji z diabłem.
W Indiach kwiat bielunia
jest utożsamiany i poświęcany bogu Śiwa.
Bieluń Dziędzierzawa był używany w ceremoniach przez aborygenów Amerykańskich
oraz liczne plemiona zamieszkujące Amerykę.
Właściwośco lecznicze:
Zawiera duży procent alkaloidów tropanowych, używanych w medycynie do wyrobu
preparatów parasympatykolitycznych,
działa rozkurczowo,
ma szerokie zastosowanie przy chorobach
żołądkowych i oskrzelowych.
Jest silnie trująca,
zbyt duża dawka może spowodować zgon.
Antidotum to fizostygmina, korzeń lukrecji.
YLANG-YLANG
W Indonezji, kwiaty ylang-ylang
rozsypuje się na łóżku Młodej Pary.
Na Filipinach, kwiatami ozdabia się religijne
obrazy i używa ich do ceremonii religijnych.
Ylang-ylang jest lekiem na hiperwentylacje
(zbyt szybki oddech),
oraz problemy z nierównym rytmem serca.
Piękne i wonne kwiaty (zapach podobny do jaśminu
i neroli) są niezwykle cenione w aromaterapii: pomagają walczyć ze stresem,
bezsennością i depresją,
działają regenerująco i odprężająco,
normalizują wysokie ciśnienie krwi,
pomagają przy problemach ze skórą.
W aromaterapii przyjęte jest również uważać
zapach kwiatów ylang-ylang za środek
wywołujący euforię i afrodyzjak.
Kwiaty używane są także do żucia z betelem.
LULEK CZARNY
Swoją sławę zdobył w średniowieczu
- czarownice używały właśnie lulka czarnego
oraz belladonny, alruny i datury do produkcji
tzw. "maści do latania".
Działanie lecznicze:
Dawniej stosowano go na ból zębów i do znieczuleń.
W homeopatii używano go jako leku na uspokojenie, czasem przeciwbólowo przy silnych bólach
gośćcowych, zapaleniach korzonków i nerwobólach.
Wszystkie części rośliny są trujące,
najbardziej jednak korzeń i nasiona.
DZIEWANNA
W starożytności uznawana za magiczną,
chroniła przed urokami i złymi duchami.
Używana w rytuale oczyszczenia,
w namiotach potu oraz jako ceremonialny tytoń.
Zarówno w Azji jak i w Europie, dziewannie przypisywano moc odpędzania złych duchów.
Nazwa zwyczajowa "Hag's Taper" wywodzi się
z przesądu, wedle którego czarownice używały dziewannę jako knot do lamp i świec które wykorzystywały w zaklęciach.
Roślina o szerokim wachlarzu zastosowań.
Jest od wieków stosowana do leczenia
chorób płuc i górnych dróg oddechowych.
Skuteczny środek na zapalenie oskrzeli,
zmniejsza objawy powiększonych węzłów chłonnych.
Najpopularniejsze zioło o działaniu wykrztuśnym.
Zmiażdżone kwiaty i liście stosuje się na stłuczenia.
Olejek z płatków może uśmierzać nerwobóle,
bóle w stawach i mięśniach.
Napar z kwiatów działa moczopędnie,
przeciwbólowo i lekko uspokajająco.
Stosowany przy:
przeziębieniu,
grypie,
anginie,
nieżycie nosa,
stanach zapalnych jamy ustnej i gardła.
Ma działanie powlekające i napotne.
Napar zalecany jest w czerwonce, biegunce,
nieżycie żołądka, żółtaczce oraz chorobach wątroby.
Zawarta w roślinie (głównie w kwiatach) gliceryna
ma działanie grzybobójcze i przeciw nowotworowe.
Stosowana przy nieżytach dróg trawiennych.
PSIANKA
Liście tej rośliny są używane w leczeniu owrzodzeń jamy ustnej, które zdarzają się w okresach zimowych Tamil Nadu w Indiach.
Chińskie eksperymenty potwierdzają,
że roślina hamuje wzrost raka szyjki macicy.
W północnych Indiach, gotowane ekstrakty z liści i jagód są wykorzystywane do łagodzenia dolegliwości
w schorzeniach wątroby, w tym żółtaczce.
Jest rośliną trującą (szczególnie owoce),
pomimo tego znalazła miejsce w sztuce kulinarnej
w krajach Wschodu i wschodniej Europy.
Uważa się że gotowanie niszczy toksyny w nich zawarte, co zwiększa bezpieczeństwo ich stosowania
na np. przetwory, dżemy.
W folklorze miała chronić przed czarami.
Działanie lecznicze:
Sok z czarnej psianki jest czasem używany
w leczeniu gorączki i do złagodzenia bólu.
Liście nawet w niewielkich ilościach
mają silne działanie napotne.
Sok z ziół lub maści stosowane są zewnętrznie
do leczenia niektórych chorób skóry oraz nowotworów, a także do pozbycia się piegów. Świeżo przygotowany wyciąg z rośliny, jest skuteczny w leczeniu marskości wątroby, a także działa jako antidotum
na zatrucia opium.
ŻEŃ-SZEŃ
Działanie lecznicze:
W Ayurvedzie jest uznawana za zioło rasayana
(„to co niszczy starość i chorobę”,
„Elixir vitae”, długowieczność).
Uważana za naturalny adaptogen:
w zależności od potrzeby organizmu
uspokaja bądź dodaje energii.
Pomaga zwiększyć odporność na stres
oraz normalizuje funkcje fizjologicze,
ma działanie moczopędne.
Poprawia sprawność seksualną i kondycję.
Jest również wykorzystywana jako afrodyzjak,
oraz w leczeniu utraty pamięci i bezsenności.
Niektórzy zielarze nazywają ashwagandę indyjskim żeń-szeniem ponieważ jest ona używana w medycynie Ajurwedy w sposób podobny do żeń-szenia stosowanego w tradycyjnej medycynie chińskiej.
MĘCZENNICA
Działanie lecznicze:
Na Trinidadzie herbata z liści jest wykorzystywana
do leczenia nadciśnienia tętniczego i cukrzycy.
Stosuję się ją również do obniżania
wysokiego cholesterolu.
Korzeń ma właściwości przeciw-pasożytnicze
(usuwa robaki jelitowe).
W jego składzie zostały odkryte substancje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego których brak jest odpowiedzialny za:
depresje,
niektóre typy otyłości,
zachowania obsesyjne,
bezsenność i migreny.
Jest to roślina, która zawiera największą ilość niacyny.
BELLADONNA
Atropa Acuminata jest podobna w wyglądzie i działaniu do pokrzyku wilczej jagody (atropa belladonna).
Naturalnie występuje w Azji Południowo-Wschodniej, jest tam używana w medycynie ajurwedyjskiej
w celach podobnych co a. belladonna.
Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Nasion dojrzewają jesienią. Jest hermafrodytą,
kwiaty są zapylane przez owady.
Osiąga, tak jak belladonna około 1m wysokości.
Korzenie i liście stosowane są w Indiach jako:
lek łagodzący,
moczopędny,
uspokajający
i przeciwbólowy.
Rzymianki stosowały tą odmianę,
jak i belladonnę do zakraplania oczu,
miało to rozszerzyć źrenicę i nadać blask oczom,
a tym samym zwiększyć ponętność.
Działanie lecznicze:
Ma bardzo podobne zastosowane co a. belladonna,
ma od niej jednak o wiele więcej alkaloidów.
Rozszerza źrenicę podczas operacji oka,
używana w celu złagodzenia kolek jelitowych,
w leczeniu wrzodów żołądka oraz w celu
złagodzenia objawów choroby Parkinsona (zmniejszenie drżenia i sztywności ,
poprawa mowy i poruszania się).
Stosowana jako antidotum w przypadku zatrucia
np. Muchomorem Sromotnikowym.
Roślina trująca:
Najwyższe stężenie toksyn jest w korzeniach,
ale znajdują się one w całej roślinie.
Podczas prac pielęgnacyjnych należy używać rękawic.
ŚWIĘTY LOTOS
Nulembo nucifera jest jednym
z najbardziej znanych kwiatów.
Jest znany na całym świecie od niepamiętnych czasów.
Dla hindusów i buddystów jest symbolem odrodzenia
i czystości i często był przedstawiany w malowidłach architekturze i rzeźbach buddy.
Podobnie jak niebieski lotos,
był zanurzany w winie lub herbacie.
Niektórzy twierdzą że Nelumbo nucifera przybył do Indii z Egiptu.
Działanie lecznicze:
Rozszerza naczynia krwionośne,
działa przeciwnowotworowo,
rozkurczowo,
przeciwgorączkowo,
reguluje ciśnienie,
pobudza apetyt,
poprawia nastrój,
daje poczucie radości i szczęścia przez pewien czas.
Nie uzależnia, nie zanieczyszcza organizmu,
bezpieczny dla długotrwałego stosowania,
nie znane są negatywne skutki spożywania,
ani substancja odpowiedzialna za jej działanie.
Liście są odporne na zabrudzenia,
nie namakają dzięki specyficznej strukturze
budowy tkanki liścia (efekt lotosu).
DIABELSKI PAZUR
Diabelski szpon rośnie na półpustynnych sawannach południowej Afryki głównie w kotlinie Kalahari i w Namibii. Owocem jest zdrewniała i bardzo twarda niełupka, zaopatrzona w długie haczykowate ramiona. Właśnie od tych haczyków pochodzi nazwa rośliny. Do celów leczniczych wykorzystuje się bulwiaste korzenie. Korzeń diabelskiego pazura (szponu) (Radix Harpagophyti) zawiera gorzkie irydoidy, cukry, sterole, kwasy fenolowe, tłuszcze i woski. Zarówno korzeń, jak i sporządzone z niego wyciągi wykazują działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwreumatyczne. Pobudzają także wydzielanie żółci i wzmagają apetyt. Są pomocne przede wszystkim w schorzeniach reumatycznych, stanach zapalnych stawów i tkanki okołostawowej, artretyzmie a także przy zaburzeniach trawienia.
Głównym wskazaniem do stosowania jest leczenie aparatu ruchu: reumatoidalne, zesztywniające zapalenie stawów, kręgosłupa, choroba zwyrodnieniowa, układu kostno-stawowego, skaza moczanowa, odczynowe zapalenie stawów, zapalenie kaletek maziowych, mięśniobóle, choroby reumatyczne, osteoporoza. Dzięki silnym właściwościom oczyszczającym układ limfatyczny i krwionośny, znajduje zastosowanie w leczeniu chorób narządów wewnętrznych jamy brzusznej, krwi i układu oddechowego: zapalenie wątroby, jelit, nerek, pęcherza moczowego, woreczka żółciowego, kamica żółciowa, niewydolność trzustki, zgaga i niestrawność. W zaburzeniach układu nerwowego, nerwobólach, bólach głowy, złym samopoczuciu na tle nerwowym, chorobach metabolicznych, otyłości, alergii, przewlekłych zatruciach układu limfatycznego i krwi toksynami, odpadami metabolizmu, nikotyną. Używany zewnętrznie stosuje się w leczeniu nowotworów, zapaleń skóry, owrzodzeń, czyraków, ran, wysypki, plamicy i innych zmianach patologicznych skóry.